__Zamenhof, Montessori, Pedagogio kaj Paco
_Maria Montessori (1870 - 1952) kaj Ludwig Zamenhof (1859 - 1917) estas stimataj historiaj figuroj pro la maniero en kiu ili aplikis sian kreemon, en siaj respektivaj kampoj de edukado kaj aplikata lingvistiko, por helpi al aliaj plenumi sian potencialon krei pli bonan kaj pli pacan mondon.
Tiuj du praktikaj viziuloj spertis la mankon de paco, ĉu en la getoj de Varsovio ĉu en Italujo sub Mussolini, do ili sciis kio vere gravas.
Ambaŭ estis kuracistoj naskiĝintaj en la 19-a jarcento kaj faris profundan uzon de tiu fako per edukado: Montessori estis la unua virino gradigita en medicino en Romo, antaŭ disvolvi intereson al edukado, kaj Zamenhof estis okulkuracisto kun regado je dek unu lingvoj.
Neniu el ili turnis for de homoj malpli bonŝancaj, nek perdis la celon forigi gravajn sociajn problemojn, kaj sentis respondecon uzi sian nekutiman kapablon por fari diferencon.
Ambaŭ trovis novajn solvojn al malnovaj problemoj, kaj rifuzis la limojn de la 'komuna saĝo' derivita de la epoko.
Montessori ne akceptis, ke malriĉaj aŭ 'simplaj' infanoj devus nehavi edukon, aŭ, ke infanoj estu propranature malbonkondutaj aŭ pigraj, aŭ ke instruistoj devus regi infanojn perforte aŭ subaĉete.
Zamenhof ne akceptis, ke etnaj militoj estu neeviteblaj kiel akceptebla parto de vivo en multkultura socio. Li ne akceptis, ke infanoj naskitaj en kelkaj lingvogrupoj devu esti konstante malfavorataj kompare al aliaj civitanoj de la mondo, per devo (sed ne nepre ŝanco) lerni aliies lingvojn, apartenantaj al pli potencaj grupoj, kiuj neniam lernos la lingvon de la lernantoj por reekvilibri la situacion.
Ambaŭ, Montessori kaj Zamenhof, pravis. Iliaj solvoj estis testitaj, spertitaj kaj trovitaj indaj por jarcento ekde formulado.
Estas nur vaste akceptita, ke infanoj povas lerni multon ekde frua infanaĝo, kaj, ke ili faros bonon uzo de taŭge ŝtupigitaj helpiloj por akiri sendependan viveblecon, kaj ke ili bezonas liberecon moviĝi, esplori, konstrui komprenadon laŭ sia propra ritmo. Ĉi tiuj estas nur kelkaj Montessoriaj defioj al la komuna penso de la tempo.
Samkiel por Zamenhof. Milionoj da homoj uzas esperanton, la lingvon de li kreitan. Investi nur ĉirkaŭ 100 horojn en la lernado de la lingvo donas ponton inter iu ajn inter la 6000 malregulaj lingvoj. Esperanto estas justa kaj praktika elekto, kiu provizas tutan belaĵaron kiun lingvo devas provizi, plej simple kiel eble.
Doktoro Montessori gajnis sian komprenon per zorga observado de la infano dum laboro. Ŝi konsilis siajn sekvantojn fari same por adapti la pedagogion al la lernanto kaj ne inverse, kiel okazis antaŭe.
Simile, Doktoro Zamenhof observis kion lernantoj postulas de komuna lingvo kaj do kreis ĝin: ŝablonoj por facileco de lernado, rekoneblaj radikoj kaj neŭtraleco por respekti ĉies dignon.
Esperanto kaj Montessori kune ofertas al la mondo eĉ pli ol kion ili ofertus ununure.
Tiuj du praktikaj viziuloj spertis la mankon de paco, ĉu en la getoj de Varsovio ĉu en Italujo sub Mussolini, do ili sciis kio vere gravas.
Ambaŭ estis kuracistoj naskiĝintaj en la 19-a jarcento kaj faris profundan uzon de tiu fako per edukado: Montessori estis la unua virino gradigita en medicino en Romo, antaŭ disvolvi intereson al edukado, kaj Zamenhof estis okulkuracisto kun regado je dek unu lingvoj.
Neniu el ili turnis for de homoj malpli bonŝancaj, nek perdis la celon forigi gravajn sociajn problemojn, kaj sentis respondecon uzi sian nekutiman kapablon por fari diferencon.
Ambaŭ trovis novajn solvojn al malnovaj problemoj, kaj rifuzis la limojn de la 'komuna saĝo' derivita de la epoko.
Montessori ne akceptis, ke malriĉaj aŭ 'simplaj' infanoj devus nehavi edukon, aŭ, ke infanoj estu propranature malbonkondutaj aŭ pigraj, aŭ ke instruistoj devus regi infanojn perforte aŭ subaĉete.
Zamenhof ne akceptis, ke etnaj militoj estu neeviteblaj kiel akceptebla parto de vivo en multkultura socio. Li ne akceptis, ke infanoj naskitaj en kelkaj lingvogrupoj devu esti konstante malfavorataj kompare al aliaj civitanoj de la mondo, per devo (sed ne nepre ŝanco) lerni aliies lingvojn, apartenantaj al pli potencaj grupoj, kiuj neniam lernos la lingvon de la lernantoj por reekvilibri la situacion.
Ambaŭ, Montessori kaj Zamenhof, pravis. Iliaj solvoj estis testitaj, spertitaj kaj trovitaj indaj por jarcento ekde formulado.
Estas nur vaste akceptita, ke infanoj povas lerni multon ekde frua infanaĝo, kaj, ke ili faros bonon uzo de taŭge ŝtupigitaj helpiloj por akiri sendependan viveblecon, kaj ke ili bezonas liberecon moviĝi, esplori, konstrui komprenadon laŭ sia propra ritmo. Ĉi tiuj estas nur kelkaj Montessoriaj defioj al la komuna penso de la tempo.
Samkiel por Zamenhof. Milionoj da homoj uzas esperanton, la lingvon de li kreitan. Investi nur ĉirkaŭ 100 horojn en la lernado de la lingvo donas ponton inter iu ajn inter la 6000 malregulaj lingvoj. Esperanto estas justa kaj praktika elekto, kiu provizas tutan belaĵaron kiun lingvo devas provizi, plej simple kiel eble.
Doktoro Montessori gajnis sian komprenon per zorga observado de la infano dum laboro. Ŝi konsilis siajn sekvantojn fari same por adapti la pedagogion al la lernanto kaj ne inverse, kiel okazis antaŭe.
Simile, Doktoro Zamenhof observis kion lernantoj postulas de komuna lingvo kaj do kreis ĝin: ŝablonoj por facileco de lernado, rekoneblaj radikoj kaj neŭtraleco por respekti ĉies dignon.
Esperanto kaj Montessori kune ofertas al la mondo eĉ pli ol kion ili ofertus ununure.